Κεφάλαιο 42ο: Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Νότιας Αμερικής

• η θέση της Νότιας Αμερικής στο χάρτη.
• τα κυριότερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντός της.

βλ. Ψηφιακό σχολείο εδώ

Η Νότια Αμερική βρίσκεται κατά το μεγαλύτερο τμήμα της το ΝΔ ημισφαίριο.
Μόνο το βόρειο τμήμα της βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο.

Συνδέεται με τη βόρεια Αμερική με μια στενή λωρίδα ξηράς, την Κεντρική Αμερική και βρέχεται στα βόρεια από την Καραϊβική θάλασσα, ανατολικά από τον Ατλαντικό ωκεανό και δυτικά από τον Ειρηνικό.

Η Νότια Αμερική, σε αντίθεση με τη βόρεια δεν παρουσιάζει έντονο οριζόντιο διαμελισμό, εκτός από τις ακτές του Ειρηνικού στο νότιο τμήμα της, όπου και συναντούμε τα φιόρδ της Χιλής.

Ο κατακόρυφος διαμελισμός της είναι πλούσιος με τις Άνδεις, τη δεύτερη μετά τα Ιμαλάια σε μέγεθος οροσειρά του κόσμου, να κυριαρχούν σε όλο το μήκος των δυτικών ακτών της. Επίσης το οροπέδιο της Γουιάνας

και του Μάτο Γκρόσο, τα κεντρικά υψίπεδα (πεδινές περιοχές σε μεγάλο υψόμετρο) της Βραζιλίας και οι μεγάλες πεδιάδες και κοιλάδες συνθέτουν τον πλούσιο κατακόρυφο διαμελισμό της.

Οι πεδιάδες της Νότιας Αμερικής διαμορφώνονται σε τρία είδη:

τα λιάνος (λιβάδια) του ποταμού Ορινόκου με ψηλό γρασίδι, στα βόρεια

τα σέλβας (δάση) του Αμαζονίου πιο νότια

και ακόμα πιο νότια, τα πάμπας (ανοικτός χώρος στη γλώσσα των  Ινδιάνων) οι εύφορες εκτάσεις δηλαδή των ποταμών Παρανά και Ουρουγουάη, οι οποίοι αφού ενώσουν τα νερά τους εκβάλλουν στον κόλπο "δε λα Πλάτα". Τα πάμπας έχουν χαμηλό γρασίδι.

Στις πεδιάδες της Αργεντινής υπάρχουν απέραντα βοσκοτόπια, στα οποία εκτρέφονται βοοειδή και αιγοπρόβατα, με αποτέλεσμα να στηρίζεται εκεί ολόκληρος ο κτηνοτροφικός πλούτος της Ν. Αμερικής.
Επίσης στις πεδιάδες της Βενεζουέλας καλλιεργείται καφές, καπνά, ζαχαροκάλαμο, καλαμπόκι κ. ά, ενώ η κτηνοτροφία παρουσιάζει σταδιακά προοπτικές ανάπτυξης.

Ο μεγαλύτερος ποταμός της Γης ως προς τον όγκο του νερού που μεταφέρει είναι ο Αμαζόνιος. Μάλιστα ο όγκος νερού είναι μεγαλύτερος και από του Νείλου και του Μισισιπή μαζί! Ο Αμαζόνιος δημιουργεί, μαζί με τους παραποτάμους του ένα πλωτό δίκτυο 80.000 χλμ.

Άλλα μεγάλα ποτάμια της Ν. Αμερικής είναι: ο Ορινόκο και ο Μαγκνταλένα στα βόρεια που εκβάλλουν στην Καραϊβική θάλασσα, ο Τόκαντινς και ο Σαν Φραντσίσκο που χύνονται στον Ατλαντικό (όπως και ο Αμαζόνιος με τους παραποτάμους του), ο Ουρουγουάης, ο Παραγουάης και ο Παρανά που ενώνονται και χύνονται στον κόλπο Ρίο ντελ Πλάτα, επίσης στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Βρες τα ποτάμια της Ν. Αμερικής
ΚΛΙΚ

Η λίμνη Τιτικάκα και οι Άνδεις

Από τα σημαντικότερα όρη της Ν. Αμερικής είναι η οροσειρά των Άνδεων. Αυτή έχει ψηλότερη κορυφή το όρος Ακονκάγκουα (6.962 μ.) και είναι δεύτερη σε ύψος μετά την οροσειρά των Ιμαλαΐων. Επίσης σπουδαία είναι τα οροπέδια της  Γουιάνας και το Μάτο Γκρόσο της Βραζιλίας Η μόνη αξιόλογη λίμνη της Νότιας Αμερικής είναι η λίμνη Τιτικάκα, η οποία είναι και η ψηλότερη στον κόσμο (από την επιφάνεια της θάλασσας). Μάλιστα κοντά σε αυτήν τη λίμνη αναπτύχθηκε και ο σπουδαίος πολιτισμός των Ίνκας.

Το κλίμα της Ν. Αμερικής ποικίλλει ανάλογα με το μέρος που βρίσκεται ο κάθε τόπος.

Χαρακτηριστικό τοπίο της Παταγονίας

Οι περιοχές που βρίσκονται γύρω από τον Ισημερινό έχουν κλίμα τροπικό με ψηλές θερμοκρασίες.
Στα οροπέδια σημειώνονται πολλές βροχοπτώσεις ενώ στις δυτικές ακτές το κλίμα είναι ηπιότερο λόγω των ωκεάνιων ρευμάτων. Η βλάστηση είναι τροπική. Στις  Άνδεις επικρατεί κλίμα ψυχρό με παγετώνες που δεν ευνοούν την ανάπτυξη της βλάστησης.

Σε περιοχές που είναι μακρύτερα από τον Ισημερινό το κλίμα είναι θερμό και ξηρό(υποτροπικό) και η βλάστηση θαμνώδης (σαβάνα)
  Στις ακτές της Χιλής και του Περού σχηματίζεται η έρημος Ατακάμα με ελάχιστη βλάστηση ενώ όσο νοτιότερα πάμε τόσο το κλίμα γίνεται ψυχρότερο και ξηρότερο (ηπειρωτικό), εξαιτίας του μεγάλου γεωγραφικού πλάτους. Στο νοτιότερο άκρο της Ν. Αμερικής το κλίμα γίνεται πολύ ψυχρό, αφού επηρεάζεται από τους έντονους ανέμους που πνέουν από την Ανταρκτική. Εκεί στο νότιο τμήμα της Ν. Αμερικής βρίσκεται και η χερσόνησος της Παταγονίας όπου το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από βράχια, άγονη στέπα και κοιλότητες με υφάλμυρα νερά.

ΠΑΤΑΓΟΝΙΑ
ΚΛΙΚ

Το νοτιότερο άκρο της χερσονήσου είναι ακατοίκητο και εκεί βρίσκεται ο πορθμός του Μαγγελάνου, η Γη του Πυρός και πολλά μικρά νησιά με μεγάλους πληθυσμούς γουανάκο(είδος λάμα), πιγκουίνων και άλλων πουλιών(κόνδορες), ενώ στη θάλασσα ζουν φάλαινες και θαλάσσιοι ελέφαντες

Ο πορθμός του Μαγγελάνου από το διάστημα