Κεφάλαιο 31: ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ - ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ
(βρες τις αναλογίες και τερμάτισε πρώτος)

ΚΛΙΚ 

(βρες τις αναλογίες και εξολόθρευσε τους εξωγήινους)

ΚΛΙΚ

ΕΝΟΤΗΤΑ 3- Λόγοι-αναλογίες

Σε αυτή την ενότητα θα ασχο­ληθούμε με τους λόγους και τις αναλογίες.

Ανάμεσα στις πρώτες μαθηματικές ιδέες των προϊστορικών ανθρώπων είναι οι αναλογίες και η συμμετρία. Οι πρωτόγονες ζωγραφιές στα σπήλαια μαρτυρούν την ύπαρξη αυτών των ιδεών. Οι ζωγραφιές αυτές έχουν σχεδιαστεί από επιδέξιους τεχνίτες οι οποίοι στην προσπάθειά τους να ερμηνεύσουν το περιβάλλον απόδωσαν εικόνες ζώων, κυνηγών, γεωμετρικών σχημάτων κ.ά. σε μεγέθη όχι τυχαία, αλλά σε αναλογία με την πραγματικότητα. Όπως τότε, έτσι και σήμερα η μελέτη του περιβάλλοντος έδωσε στον άνθρωπο τα ερεθίσματα ώστε να συστηματοποιήσει τις σκέψεις του και να τις μετατρέψει σε γνώση. Η γνώση αύτη αποτελεί το εργαλείο που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για να ερμηνεύει το περιβάλλον του, αλλά ταυτόχρονα είναι και η βάση που του επιτρέπει να επιδρά σε αυτό.


Κεφάλαιο 30: ΛΟΓΟΣ ΔΥΟ ΜΕΓΕΘΩΝ

Ας δούμε ένα παράδειγμα:

Ο Σοφοκλής αγόρασε γάντια και φόρμα για να είναι σούπερ τερματοφύλακας στον κυριακάτικο αγώνα που θα δώσει η ομάδα του και έδωσε 56 Ευρώ. Τα γάντια στοίχιζαν 16 Ευρώ. Να βρεις το λόγο της τιμής της φόρμας προς την τιμή των γαντιών.

Ο λόγος λοιπόν θα είναι, όπως λέει και η αρχική εικόνα, το κλάσμα που θα έχει αριθμητή το πρώτο μέγεθος(φόρμα) και παρονομαστή το δεύτερο μέγεθος (γάντια)

Άρα ο λόγος θα είναι, αφού κάνουμε τη βοηθητική πράξη, 56 - 16 = 40 Ευρώ : (40 / 16) και μπορεί να γραφεί επίσης και ως (40 : 16) ή ως (40 προς 16)

(αν μας είχε ζητηθεί ο αντίστροφος λόγος, δηλαδή η τιμή γαντιών προς την τιμή φόρμας, ο λόγος θα ήταν 16 / 40 και όμοια 16 : 40 ή 16 προς 40. Επίσης καλό θα είναι να γίνεται και η ανάλογη απλοποίηση, δηλαδή 2 / 5)

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Κεφάλαιο 6: Η επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία
 

βλ. ανοιχτό σχολείο εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

• Τι γνωρίζετε για την εξέγερση των Σουλιωτών τον Δεκέμβριο του 1820;
• Ποιές ήταν οι συνέπειες της μάχης του Πέτα;
• Τι γνωρίζετε για την εξέγερση στη Θεσσαλία και τον Άνθιμο Γαζή; 
• Τι γνωρίζετε για την εξέγερση στη Μακεδονία και τον Εμμανούλ Παπά;
• Ποια ήταν η αντίδραση των Τούρκων που οδήγησε στον περιορισμό της επανάστασης στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου;





Η μάχη του Πέτα το 1824

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Κεφάλαιο 5: Η επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου

βλ. ανοιχτό σχολείο εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

• Αναφέρετε τα τρία είδη πολεμικών επιχειρήσεων στις οποίες διακρίθηκαν οι Έλληνες ναυτικοί;
• Σε ποια νησιά του Αιγαίου αναπτύχθηκε επαναστατική δραστηριότητα και ποιοι ήταν οι  καπετάνιοι που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο;
• Πώς αντέδρασαν οι Τούρκοι;
• Αναφέρετε περιληπτικά πώς συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις στη θάλασσα τα επόμενα χρόνια,  καταλήγοντας το 1824 στη ναυμαχία του κόλπου του Γέροντα και τη διάλυση του τουρκοαιγυπτιακού στόλου από τους΄Ελληνες. 

Η σφαγή της Χίου τον Απρίλιο του 1822

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Κεφάλαιο 4: Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα

βλ. ανοιχτό σχολείο εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

• Αναφέρετε τις κυριότερες επαναστατικές ενέργειες που έλαβαν χώρα στη Στερεά Ελλάδα.
• Ποιες ήταν οι σημαντικότερες μάχες που δόθηκαν στη Στερεά Ελλάδα στο ξεκίνημα της επανάστασης;
• Τι γνωρίζετε για τους πρωταγωνιστές των μαχών αυτών;
  
  

  

  Η μάχη της Αλαμάνας

"39 καφενεία και ένα κουρείο"

Πρόκειται για ένα λεύκωμα με φωτογραφίες της Tζέλης Xατζηδημητρίου με θέμα τα εναπομείναντα καφενεία της Λέσβου. Tα καφενεία και το κουρείο της μας φέρνουν τις μυρωδιές και τις γεύσεις τους, τα ενθυμήματα και τα χρώματα της απομόνωσης και της παρέας, τον θόρυβο και τους ψιθύρους της τελετουργίας και του ξεφαντώματος, την ευλάβεια και την ελευθερία που επιτρέπει το ούζο και ο κρασομεζές, συνοδευόμενα από καβγάδες κι εκμυστηρεύσεις, ή απλώς αναθυμίσεις και ρέμβη στην ανάπαυλα της μέρας. Λουσμένες σε ένα εξαγνιστικό φως, οι φωτογραφίες αυτές μας μεταδίδουν ατόφια την ατμόσφαιρα μιας απροσποίητης αυθεντικότητας, μυώντας μας σε χώρους που αργοπεθαίνουν, καθώς αλλάζουν, πλέον, ραγδαία οι κοινωνικές συμπεριφορές και οι νοοτροπίες που εξέφραζαν. Στο λεύκωμα περιέχονται κείμενα των Aλέκου Φασιανού, Γιώργου Xρονά, Γιώργου Nικολακάκη, Eυθύμιου Παπαταξιάρχη, Θανάση Παρασκευαΐδη και Φωτεινής Φραγκούλη.

Συγγραφέας: ΦΑΣΙΑΝΟΣ, ΑΛΕΚΟΣ | Εκδόσεις: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

βλ. πληροφορίες για το κείμενο σε διαφάνειες (πηγή Εγκύκλιος παιδεία) εδώ

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Κεφάλαιο 3: Η επανάσταση στην Πελοπόννησο

βλ. ανοιχτό σχολείο εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

• Για ποιους λόγους επιλέχθηκε η Πελοπόννησος ως μια από τις βασικές περιοχές όπου θα άρχιζε η Επανάσταση;
• Πώς οργάνωσαν τον ξεσηκωμό οι Φιλικοί Παπαφλέσσας και Κολοκοτρώνης;
• Πώς αντέδρασαν οι Τούρκοι όταν πληροφορήθηκαν τις κινήσεις τους;
• Ποιες ήταν οι πρώτες επαναστατικές ενέργειες μετά τον ξεσηκωμό τον Μάρτιο του 1821;
• Ποιος ανέλαβε την ηγεσία των ενόπλων και ποιον στρατηγικό στόχο υπέδειξε; Με ποιο σκοπό έφτασε τον Ιούνιο του 1821 ο Δημήτριος Υψηλάντης στην Πελοπόννησο; 
• Ποιες άλλες επιτυχίες σημειώθηκαν;

Ενότητα Β. Το φυσικό περιβάλλον

Κεφάλαιο 12ο : Το ανάγλυφο της Γης

• πώς δημιουργήθηκε το ανάγλυφο της Γης.
• για το ηπειρωτικό και το υποθαλάσσιο ανάγλυφο της Γης.

Η γέννηση της Γης χρονολογείται στα 4,6 δισ. χρόνια.

Βεβαίως και η επιφάνειά της δεν έχει μείνει ίδια αλλά συνεχώς μεταβάλλεται από δυνάμεις: ενδογενείς και εξωγενείς.

• Οι ενδογενείς προκαλούνται στο εσωτερικό της Γης και γίνονται αισθητές με τους σεισμούς και τα ηφαίστεια.

• Οι εξωγενείς προκαλούνται από την ανθρώπινη παρέμβαση (φράγματα, αποξηράνσεις λιμνών, γέφυρες κλπ) ή από δυνάμεις φυσικές όπως ο άνεμος, η διαφορά θερμοκρασίας, το νερό κλπ

Το ανάγλυφο δηλαδή της Γης το διακρίνουμε σε ηπειρωτικό και υποθαλάσσιο ανάγλυφο.

Το ηπειρωτικό, καθορίζεται από δύο μεγάλες ομάδες: τον οριζόντιο και τον κατακόρυφο διαμελισμό. 

• Κατακόρυφο διαμελισμό ονομάζουμε τη μορφολογία μιας περιοχής και συγκεκριμένα τις διαφορές που παρατηρούνται στο υψόμετρο, δηλαδή οροσειρές, οροπέδια, πεδιάδες, κοιλάδες κ.λπ.
•  Οριζόντιο διαμελισμό ονομάζουμε τη μορφολογία των ακτών και συγκεκριμένα τις διαφορές που έχουν ως προς το μήκος και το σχήμα, δηλαδή κόλπους, ακρωτήρια, χερσονήσους, νησιά κ.λπ.

Το υποθαλάσσιο ανάγλυφο είναι το ίδιο πολύμορφο και διαμορφώνεται από υποθαλάσσιες οροσειρές, βαθιές τάφρους, απότομα βυθίσματα και μεγάλες λεκάνες.

Άλλωστε τα περισσότερα νησιά που είναι διάσπαρτα στους ωκεανούς και στις θάλασσες είναι οι κορυφές των υποθαλάσσιων οροσειρών.

Ο άνθρωπος με τη βοήθεια των δορυφόρων χαρτογράφησε το βυθό όλων των θαλασσών. Η σημασία της χαρτογράφησης είναι τεράστια για τη ναυσιπλοΐα, αφού τα υποθαλάσσια τοπία εμφανίζουν εντυπωσιακά γεωλογικά χαρακτηριστικά.

 Δες στην παρακάτω εικόνα χαρτογράφηση τμήματος του κόλπου του Μεξικού:

Δες αν θες κι άλλες χαρτογραφήσεις θαλασσών, λιμνών κλπ ΚΛΙΚ

Κεφάλαιο 28: ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΝΟΜΕΝΟΥ

Είτε ο άγνωστος είναι στον α΄είτε στον β΄παράγοντα, τον βρίσκουμε με τον ίδιο τρόπο:

Πρόβλημα: 

Η ΣΤ' τάξη έφτιαξε για το χριστουγεννιάτικο παζάρι κουραμπιέδες και τους πουλούσε προς 8,5 Ευρώ το κιλό. Πόσα κιλά κουραμπιέδες πούλησε αν εισέπραξε 204 Ευρώ; 

 χ . 8,5 = 204

Πρόβλημα:

Η ΣΤ' τάξη έφτιαξε για το χριστουγεννιάτικο παζάρι 24 κιλά κουραμπιέδες και εισέπραξε 204 Ευρώ. Πόσο κόστιζε το κιλό; 

 24 . χ = 204

Σκέψου ότι έχεις ένα πολλαπλασιασμό απλό 

π.χ.: 3 . 8 = 24
Οι διαιρέσεις που προκύπτουν από τον παραπάνω πολλαπλασιασμό είναι:

 24 : 3 = 8 και 24 : 8 = 3

Άρα καταλαβαίνεις ότι για να βρούμε τον άγνωστο χ που είναι παράγοντας γινομένου αρκεί να διαιρέσουμε το γινόμενο με τον άλλο γνωστό παράγοντα.

Γράφουμε τις εξισώσεις: 

 χ . 8,5 = 204 ή χ = 204 : 8,5 ή χ = 24
 24 . χ = 204 ή χ = 204 : 24 ή χ = 8,5

ΑΡΘΡΟ: Περιγραφή γεγονότος

 "Ολικές καταστροφές στις καλλιέργειες"






Άρθρα στις εφημερίδες: Περιγραφή γεγονότος

Άρθρο = δημοσίευμα ειδησεογραφικού και ενημερωτικού χαρακτήρα, σε εφημερίδα, περιοδικό ή συναφές ηλεκτρονικό μέσο, το οποίο πραγματεύεται με τρόπο άλλοτε πιο προσωπικό άλλοτε πιο απρόσωπο ένα ειδικό, επίκαιρο θέμα γενικού ενδιαφέροντος.

Η ειδησεογραφική περιγραφή ή ρεπορτάζ (ανταπόκριση) αναφέρεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες και φυσικά φαινόμενα, ασυνήθιστα ή σημαντικά για την επικαιρότητα. Συνδυάζει περιγραφή και αφήγηση και σκοπό έχει να πληροφορήσει.





βλ. Βιβλίο Γραμματικής, Ενότητα 16, Μέρος 4ο, Πώς συνθέτω φράσεις και προτάσεις, "Ονοματική-Ρηματική φράση", σσ.177-178, "Τα είδη των προτάσεων", σσ.185-186

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Κεφάλαιο 2: Η εξέγερση στη Μολδοβλαχία


βλ. ανοιχτό σχολείο εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

• Για ποιους λόγους αποφασίστηκε να ξεκινήσει η Επανάσταση από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες;
• Πώς και πότε ξεκίνησε η επανάσταση στη Μολδοβλαχία;
• Τι ενέργειες έκανε ο Υψηλάντης;
• Ποιες αντιδράσεις συνάντησε η εξέγερση αυτή;
• Τι έγινε στο Δραγατσάνι τον Ιούνιο 1821;
• Τι ήταν ο Ιερός Λόχος και ποια η τύχη του;
• Ποια ήταν η τύχη της εξέγερσης;
• Ποια ήταν η θετική πλευρά της εξέγερσης στη Μολδοβλαχία;

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Η Μεγάλη Επανάσταση (1821-1830)

Κεφάλαιο 1: Η Φιλική Εταιρεία

βλ. ανοιχτό σχολείο εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

• Πότε και πού ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία, ποιοι ήταν οι ιδρυτές της, από ποιες περιοχές στρατολόγησαν αρχικά τα μέλη της;
•  Πώς συνετέλεσε η μεταφορά της έδρας της στην Κωνσταντινούπολη στην αύξηση των μελών της και ποιοι μετέπειτα πρωταγωνιστές του Αγώνα στρατολογήθηκαν σε αυτήν;
•  Σε ποιον προτάθηκε αρχικά η αρχηγία, ποιος ανέλαβε στη συνέχεια και πώς εντάθηκαν οι προετοιμασίες για τη Μεγάλη Επανάσταση;
•  Ποιο ήταν το αρχικό σχέδιο;
• Διάβασε για την Ιερά Συμμαχία. Ποιοι την ίδρυσαν και ποιος ήταν ο σκοπός της;

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η: Η ζωή έξω από την πόλη

Με τι θα ασχοληθούμε:

Πώς παρουσιάζουμε πληροφορίες για ένα γεγονός που συνέβη

Πώς μετατρέπουμε τις ονοματικές σε ρηματικές φράσεις (και αντίστροφα)

Πώς κλίνονται τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες

Πώς χρησιμοποιούνται οι παθητικές μετοχές με λειτουργία επιθέτου

Πώς περιγράφουμε χώρους που μας κάνουν να νιώθουμε έντονα συναισθήματα

Πώς μιλάμε κυριολεκτικά ή μεταφορικά για κάτι

Πώς ξεχωρίζουμε μια απλή από μια επαυξημένη πρόταση

Πώς περιγράφουμε μια σειρά από πράξεις, π.χ. έθιμα ή κοινωνικά γεγονότα και εκδηλώσεις

Πώς χρησιμοποιούμε τον ενεστώτα και τον αόριστο

Πώς κάνουμε μια περίληψη

Κείμενα:

1. Το σκιάχτρο (ποίημα)
2. Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες (ειδησεογραφική περιγραφή, άρθρο–είδηση)
3. Τριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο (λογοτεχνική αφήγηση)
4. Καλοκαίρι με δρεπάνι, τσουγκράνα και αμίλητο νερό (απόσπασμα από ημερολόγιο)

βλ. την ταινία του Δήμου Αβδελιώτη, Το δέντρο που πληγώναμε εδώ

"Το σκιάχτρο"

• Για ποιο λόγο κατασκευάζονται τα σκιάχτρα; Το σκιάχτρο του ποιήματος κάνει καλά τη δουλειά του;
• Το σκιάχτρο του ποιήματος μοιάζει να έχει συναισθήματα. Υπογραμμίστε τις φράσεις όπου το σκιάχτρο εμφανίζεται σαν άνθρωπος

βλ. “Ο Ροζ Πάνθηρας και τα πουλιά” (ΒΙΝΤΕΟ)

βλ. Βιβλίο Γραμματικής. Ενότητα 7, Μέρος 3ο, Το επίθετο,"Επίθετα σε -ης, -ες" σελ. 104

Ενότητα 16, Ενότητα 11, Μέρος 3ο, Δίνω περισσότερες πληροφορίες για ανθρώπους, ζώα, πράγματα και καταστάσεις, "Κλιτή μετοχή", σελ. 160.

Κεφάλαιο 27: ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΙΩΤΕΟΣ Η' ΑΦΑΙΡΕΤΕΟΣ

Στις εξισώσεις πρόσθεσης είχαμε πει ότι ο άγνωστος είτε είναι στη θέση του ενός ή του άλλου προσθετέου κάνουμε αφαίρεση του γνωστού προσθετέου από το άθροισμα.
Δεν ισχύει όμως το ίδιο και στις εξισώσεις αφαίρεσης. Εδώ παίζει ρόλο σε ποια θέση είναι ο άγνωστος. Άλλο κάνουμε όταν είναι στον μειωτέο (πρόσθεση) και άλλο στον αφαιρετέο (αφαίρεση).

π.χ.

Η ΣΤ΄τάξη έδωσε από το ταμείο της 14 Ευρώ για να αγοράσει υλικό για τα Χριστούγεννα και έμειναν 35 Ευρώ.

  χ - 14 = 35 Ευρώ
Το ίδιο έκανε και η Ε΄τάξη. Από τα 46 Ευρώ που είχε, έδωσαν ένα ποσό, αγόρασαν υλικό και έμειναν 16 Ευρώ

 46 - χ = 16

Όπως παρατηρείς στην α΄περίπτωση ο άγνωστος βρίσκεται στη θέση του μειωτέου.
 Για να τον βρούμε προσθέτουμε στη διαφορά τον αφαιρετέο

 χ =35 + 14 , χ = 49 Ευρώ

 Στη β΄περίπτωση ο άγνωστος βρίσκεται στη θέση του αφαιρετέου.
 Για να τον βρούμε αφαιρούμε από το μειωτέο τη διαφορά

 χ = 46 - 16 , χ= 30 Ευρώ

Κεφάλαιο 26: ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΕΟΣ

Ας δούμε και ένα παράδειγμα:
Η Αλεξάνδρα, επισκέφθηκε τη φίλη της Αθηνά που πάει σε άλλο σχολείο και, επειδή έμεινε αρκετή ώρα εκεί και πείνασε, αγόρασε από το κυλικείο του σχολείου ένα τοστ και ένα μπουκαλάκι νερό που στοίχιζε 0,50 Ευρώ. Πλήρωσε και για τα δύο προϊόντα μαζί 1 Ευρώ και 70 λεπτά. Πόσο στοίχιζε το τοστ;

Λύση

• Συμβολίζουμε την τιμή του τοστ με μια μεταβλητή, έστω χ.
• Εκφράζουμε με μια ισότητα τα δεδομένα και το ζητούμενο

 χ + 0,50 = 1,70

• Αφαιρούμε από το άθροισμα το γνωστό προσθετέο

 1,70 - 0,50 = 1, 20

Όμοια θα εργαζόμασταν και αν άγνωστο ήταν το β΄προϊόν, δηλ. το νερό. Τότε η ισότητα που θα σχηματίζαμε θα ήταν  1,20 + χ = 1,70 και το αποτέλεσμα  1,70 - 1,20 = 0,50 . Όπως καταλαβαίνεις δεν έχει σημασία αν σε μια εξίσωση πρόσθεσης ο άγνωστος είναι στη θέση του α΄ ή του β΄ προσθετέου, γιατί στην πρόσθεση ισχύει η αντιμεταθετική ιδιότητα.